piątek, 4 kwietnia 2014

Słowiańskie windaskipy z Rugii

Statki handlowe Słowian zachodnich (koraby) dopływały nawet do Holandii i na daleką północ, gdzie napotykały góry lodowe. Słowianie handlowali m.in. niewolnikami oraz futrami. Kupiectwo było bardzo dochodowe, o czym świadczy budowa licznych grodów.


Replika obodrzyckiej łodzi z Wallmuseum w Oldenburgu (Źródło: wikipedia)



Według Geografa Bawarskiego z połowy IX wieku na bogatych i dobrze zorganizowanych Morawach było 11 grodów, plemię Gołęszyców miało pięć grodów, a nadbałtyccy Wieleci – aż 95 grodów. Byli tak bogaci, że w latach 70. IX wieku opłacali trybut na rzecz cesarstwa nie futrami, lecz srebrem.
Największy gród Wieletów, zwany Jumme lub Winieta (inne nazwy to Wolin i Jomsborg), miał ok. 6 – 8 tys. mieszkańców. Ibrahim ibn Jakub twierdził, że gród ma 12 bram i przystań zbudowaną z przepołowionych pni, która mieściła 300 statków. Wolinianie żyli m.in. na dużej wyspie Wolin, Ranowie zamieszkiwali Rugię ze stolicą Arkoną.


Klifowe brzegi wyspy Rugia zbudowane z kredy piszącej (rys. E. Haase ok. 1910 r.)

Najważniejsze grody wysp słynęły z bogactwa. Gród Retra (Radogoszcz) opisał niemiecki kronikarz Thietmar: „Jest w kraju Redarów pewien gród o trójkątnym kształcie i trzech bramach doń wiodących, zwany Radogoszcz, który otacza zewsząd wielka puszcza, ręką tubylców nie tknięta i jak świętość czczona”.
Pomorzanie dysponowali znaczną siłą militarną. W 989 roku Mścisław zdobył, obrabował i na koniec spalił Hamburg – najsilniejszą twierdzę Nordalbingii. Proceder piracki był tak dochodowy, że archeolodzy dostrzegli w tym okresie zmniejszający się areał pól – kmiecie woleli chodzić na łupieskie wyprawy, niż obrabiać pola. Chąsy, słowiańskie grupy rozbójnicze, wyruszały z największych portów Wieletów: Stargardu, Wargii, Rugii, Wolina, Zwierzyna, Kołobrzegu, Szczecina. W 1043 roku Słowianie i Jomswikingowie zdobyli duńskie Hedeby i Aarhus. W 1069 roku wzięli udział w łupieskiej wyprawie wikingów na Anglię.
W 1122 roku Bolesław Krzywousty podporządkował Pomorze Zachodnie, a lennikiem został książę pomorski Warcisław. Zbudował flotę 400 statków, która grasowała na Bałtyku. W 1135 roku flota słowiańska wygrała bitwę z okrętami duńskimi. Słowianie opłynęli Zelandię i złupili Roskilde. Racibor I zgromadził w 1136 roku – według podań ówczesnych kronikarzy – 650 okrętów oraz ok. 28 tys. wojów i wyprawił się przez Kattegat do bogatego norweskiego grodu Konungahela. W kolejnym roku Słowianie znów złupili duńskie osady. Także książę Obodrzyców Niekłót (Niklot) odnosił sukcesy w walce z Niemcami i Duńczykami. W 1147 roku zdobył m.in. Lubekę, paląc okręty i miasto. Wyprawy miały na celu złupienie miast, ale dochodziło też do bitew morskich, w czasie których okręty się taranowały.
Łódź Orunia - Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Foto: Alicja Źródło: http://www.lucivo.pl/

Łodzie Słowian były wzorowane na normandzkich, lecz były krótsze i szersze, co podnosiło stabilność, ale zmniejszało manewrowość windaskipów, jak słowiańskie okręty nazywali Duńczycy i Niemcy, którzy Słowian Pomorskich zwali Wenedami. Długość odkrytych przez archeologów łodzi wynosi od 8,25 do 13,75 m, a szerokość od 2,1 do 3,3 m. Stosunek długości do szerokości oscylował wokół czterech, gdy w smukłych okrętach Wikingów ten wskaźnik wynosił od pięciu do sześciu. Windaskipy miały ok. metra zanurzenia. Szkutnicy budowali je z dębiny oraz sosny i stosowali poszycie klinkierowe. Najpierw budowali szkielet, następnie drewnianymi kołkami mocowali poszycie. Szpary między szeroki-mi na 20 – 30 cm deskami o grubości 2 – 2,5 cm były uszczelnione mchem, a po naprawach włosiem i zalewane smołą. Do spojenia statku szkutnicy używali zarówno żelaznych gwoździ, jak i sosnowych kołków o średnicy 1 – 1,2 cm. Wręgi były rozmieszczone co 86 – 93 cm. Słowianie używali płóciennych żagli. Według kronikarza duńskiego Saxo Gramatyka z XI w. okręty Słowian mogły zabrać 44 ludzi i jednego konia.
W przeciwieństwie do Niemców i Duńczyków Słowianie nie zasiedlali podbitych terenów. Potęga państw zachodniosławiańskich zakończyła się, gdy duńscy wojowie na 1100 okrętach najechali Rugię i zdobyli ją, zwyciężając w bitwie morskiej 150 okrętów i 350 statków zaopatrzeniowych obrońców.

Autor: Robert Przybylski





Więcej o łodziach słowiańskich:




Brak komentarzy:

Prześlij komentarz