niedziela, 6 kwietnia 2014

Słowiański gród Wielki Radzim (Radomin) - Groß Raden

Gross Raden (Wielki Radzim) to znajdujący się na terenie dawnej osady Słowian Zachodnich pochodzącej z IX lub X wieku n.e. skansen archeologiczny położony w Meklemburgii nieopodal Sternberga.





Leży w Meklemburgii na półwyspie jeziora Binnensee, obok małego miasta Sternberg, a więc na terenach zamieszkiwanych dawniej przez słowiańskie plemię Warnów. Przypuszcza się, że jest to znana z wielu niemieckich kronik osada Radogoszcz (Retra).

Gród ten został odnaleziony podczas prac archeologicznych prowadzonych w latach 1973-1980 na półwyspie jeziora Binnensee przez niemieckiego archeologa - profesora Ewalda Schuldta.

W skład całego kompleksu wchodzi wiernie zrekonstruowany gród o średnicy około 75 metrów, muzeum historyczne oraz osada przygrodowa.

Osada pochodzi z IX-X w., przy czym da się wyróżnić dwie główne fazy zabudowy. Świątynia pochodzi z tej starszej, gród natomiast z młodszej. Przez pewien krótki czas istniały jednak razem.

Do wzniesionego w konstrukcji rusztowej niewielkiego gródka prowadził drewniany most, zbudowany specjalnie na lewo od umocnień aby odsłonić kryjących się za tarczami najeźdźców. 


Chaty stawiane były według ścisłego porządku, początkowo w konstrukcji plecionkowej, później zaś zrębowej. Te ostatnie były wyraźnie większe i oprócz zwykłych palenisk, znaleziono w nich także pozostałości pieców kopułowych.


Najciekawszą budowlą skansenu jest czworokątna świątynia (chram) stanowiąca cenny przykład architektury sakralnej przedchrześcijańskich Słowian. Było i jest to najistotniejsze okrycie, jeśli chodzi o architekturę sakralną Słowian. Szczególnie ważne jest nagromadzenie antropomorficznych desek. To one oddzielały sacrum od profanum, a w samym wnętrzu świątyni odnaleziono wiele końskich czaszek interpretowanych jako ofiary. Może w tym miejscu chowano święte konie miejscowego boga?
Wątpliwości wzbudza jedynie dach, ale to już naukowcy muszą ustalić jedną spójną wersję.



W X wieku miejsce kultu przenosi się do grodu na wyspie, a kącina przestaje istnieć. Według badań majdan był niezamieszkany, a na środku wbity był w ziemię pojedynczy pal.

Przejście od pierwszej do drugiej fazy zabudowy nastąpiło w szóstej dekadzie X w. i wiąże się zapewne z klęską Stojgniewa i Nakona nad Raxą w 955 r. Mogła też tędy przechodzić wcześniejsza o rok wyprawa margrabiego Gerona i księcia lotaryńskiego Konrada na Wkrzan. Niestety, Groß Raden to miejsce całkowicie anonimowe i o tym kto zniszczył osadę, my nie dowiemy się nigdy.

Wiemy za to na pewno, że po tej gorzkiej lekcji miejscowi Słowianie nie dość, że zaczęli budować porządniejsze chaty, to jeszcze i wznieśli ten - kultowy, rzec można już - gródek. Do niego prawdopodobnie przeniesiono boski wizerunek, o czym świadczyć mają szczątki wielkiego słupa, stojącego pośrodku okrągłego grodziska. Jego wewnętrzna średnica wynosi 25 m.

Przypuszcza się, że osada została zniszczona w skutek pożaru w XI wieku, a jej mieszkańcy przenieśli do nowo powstałego grodu znajdującego się nieopodal Gross Raden. Ostateczne porzucenie grodu w Groß Raden wiąże się zapewne z wielką wyprawą podjętą w 995 r. wspólnie przez Ottona III i Bolesława Chrobrego, którzy wspomagani przez czeskie posiłki spustoszyli liczne anonimowe urbes et oppida w ziemi Obodrzyców i Luciców.


Dzięki całkowitej rekonstrukcji Skansen Gross Raden obecnie stanowi jedną z ciekawszych atrakcji turystycznych Meklemburgii.

Szczegółową wiedzę na temat kompleksu w Gross Raden można zaczerpnąć z publikacji jego odkrywcy, Ewalda Schuldta:

- Burg und Siedlungen von Groß Raden, 1978.
- Der altslawische Tempel von Gross Raden, 1976.






Brak komentarzy:

Prześlij komentarz