Bóg Bogów, Ojciec Ojców, Pan Panów, Macierz Macierzy
Twer Swąta, Twornica-Trzwer Świata, Czotwor-Czwer, Śtwer-Śtyr Świata.
Świętowit z Wolina
Źródło: www.national-geographic.pl
Bóg Bogów jest Jednią, stworzycielem i panem Świata. Wylągł się w Pierwni, jako Samozalęg w Pierwnicy, Samouwiłcie, a razem z nim zrodziła się Nica. Niektórzy mówią, że to on jest Pierwnią, a więc Kłódzią, czyli Pierwą Plenią, to jest Gniazdem Świata i Pierw Jajem.
Swąt stworzył samoistnie Najwyższy Krąg w Wewnętrznym Kręgu. Krąg ten obejmował wszystkie inne kręgi, które układają się zstępująco pod Kręgiem Kręgów. Bóg ów zamieszkiwał na Weli sam na szczycie Góry Gór, gdzie przebywał w Zamyku Kłodź, otoczonym murami Tweru strzeżonego przez Świętych Gałęzów i zwiłty w samym jądrze – Warze Weli.
Nazywano go: Światłowiłt, Światowit, Światowid, Światuwiłt, Świętowit.
(Wszech) Świat, (Wszech) Światło, Światło Świata, (H)Am-Mon
Światłoświat, Światłoświt, Świat Widny, Światowied, Świat Widzialny, Światowiłt, Światuwit, Światpowit, Światpowiłt, Świat Światów, Święt Świętów, Świętoświąt, Drzewo Wszego Bytu, Korzeń Wszego Stworzenia, Wszechżywot, Wszechistnienie, Żywioł Żywiołów, Moc Mocy, Dziej Wszech Dzieł, Kir Kirów, Dziad Dziadów, Plenny Pień, Pienna Pleń, Kłoda-Płoda, Praojciec Wszechbytu, Pramać Wszech Bytów Pierwszych i Wtórych, Czterogłów, Poczwór, Prawda Prawd, Wied Wiedów, Świadomość Nieskończona, Nisza Nisz, Przestrzeń Przestrzeni, Nus-Sfera, Nisz Sfera (Nisz-Wera, Nis-War), RzeczyIstność, Eter Eterów (Ader-Ater, Adar-Rada, Darrad, Raddar, Attar), Water-Mater, Macierz Macierzy, Atar Materi (F-ater M-ater, Naser-Mater, Nuser-Muser), Ojciec Ojców, Mać Maci, Ist Istów, Jaśń Jaśni, Jaźń Jaźni, Etera, Aethera, Wola Woli , Wola Wól (Wol-Iston, Wolg Iston, Wielki Ist, Wieku Isty, Weli Ist), Metal Metali, Mental Mentali, Eli Mental, Bóg Bogów, Pan Panów, Władca Władców, Rod Rodów, R(o)dzeń R(o)dzeni, Dziej Dziejów (Eus Deus, Eon Eonów), Um Umów (Om Męt, Om Man, Om Manii, Omon-Hammon, Amen)itd.
Zajmowany krąg: Krąg Kręgów – Najwyższy Krąg Trójkręgu, czyli:
Krąg 0-3-6-9 – Prawia – Świat Welański , Niebieski, Nadświadomość, którym ON władał - Światło Świata – Świętowit
Swą funkcją, czyli zakresem działania, obejmował cały świat. Był czterogłowy, patrzący na cztery strony świata.
Jego czarownymi narzędziami, czyli oznakami władzy były:
Miecz Wszechpraw, Jajo Wszechrodu, Buława-Tyrs Wszechrządu i Róg Wszechsporu oraz Wień-Jedń czyli Wszechzwieńczenie, którego obrazem jest Czapa – Wogół (Okół-Jajo-Koliba-Trzop).
Posiadał oczywiście Pomocników. Byli to Stworze – bogunowie i inni, jak Gałęzowie, Pierwbogowie.
Do jego rodu należeli: Swąt, jak też Pierwbogowie, Ubogowie – Znicze oraz Swątlnica-Wedrik-Starzęśla, Strąprza-Wspóra, Nica, Głąb-Powłoka, a członkami rodziny byli: Zgałęzowie-Zgęzłowie, Galęzowie – Świćgałęza i Świętogłaza oraz Wierżba-Świerszba, Świetlik, Ślaz, Świchrz – Wierzchowiec, Wostrogot, Wierch, Swergła-Śrewskała-Odnogłaza, Swatyr-Ałatyr.
Jego atrybutami było:
- żywe: Drzewo Drzew – Wierżba, Zioło Ziół – Świetlik, Roślina Roślin – Ślaz, Zwierzę Zwierząt – Wierzchowiec Świchrz, Ptak Ptaków – Orzeł Wostrogot, Owad Owadów – Wedrik–Bedrik,
- kamień: Góra Gór Wierch (Hara Hara, Gorgoria), Głaz Głazów (Skała Skał) Swergła-Śrewskała – Odnogłaza, Kamień Kamieni Swatyr-Ałatyr.
- minerał: Metal Metali – Skuła (Skuja), 5-ty element, ist-flogiston (wolg-iston), eter, substancja świadomości – nus-sfera i nussony (niszwara, nisza – przestrzeń, niszsyny-nissony – cząstki niszu)
- rzecz: Wsze Rzeczy Pierwsze i Wsze Rzeczy w Ogóle – bowiem należy do niego.
- wieńce i ofiary: należne mu są Wieńce ze Wszystkich Ziół, Roślin i Liści Drzew, a szczególnie z Dębu
- Niwa (symbol): Niwy i Nawie – Wela, Niebo i Ziemia (dwa złączone koła, dwa odwrócone S, Czterożyw – Czworolistna Koniczyna – 4 odwrócone S, dwie 8, Świastyka, Swastyka)
Obrzędowy wypiek: święty kołacz miodownik (świętokołacz-świętokół)
Świętowit, Svątevit, Światowid, jako naczelne bóstwo Słowian połabskich Ranów, było czczone głównie w grodzie Arkona na Rugii, a także na wyspie Wolin.
Arkona
Świętowit przedstawiany był zawsze jako postać o czterech głowach lub czterech twarzach. Pierwotnie wiązały się z nim rytuały świąt urodzaju, przede wszystkim obchodzone na początku września dożynki. Wraz ze wzrostem znaczenia jego kultu, Świętowit stał się bóstwem wojny, urodzaju, losu i przepowiedni.
Jego symbolami były: duży róg do picia, corocznie napełniany, miodem lub winem, biały rumak i wielki miecz.
Po połabskku zwano go Svątevitem. Prawdopodobnie "święty" znaczyło dawniej tyle co "potężny" a "wit" oznaczało "pan".
Svęto-vitъ – w języku staro-cerkiewno-słowiańskim - svętъ, rosyjskim - svjatoj/святой, polskim - święty . Był to ważny termin w magii i religii. To znaczenie pozostało w imionach słowiańskich , takich jak: Svęto-pъlkъ, polskie Świętopełk, rosyjskie Svjatopolk/Святополк, Świętosław, ros. Svjatoslav/Святослав oraz właśnie Svęto-vitъ, łacińskie Svantevitus.
Z drugim członem vitъ, czyli "pan", spotykamy się w imionach słowiańskich: Dobrovitъ, Gostьvitъ, Ljudьvitъ, Vitomirъ, Vitoslavъ itp.
Świętowit często występował w rejonie pomorsko-lucickim w takich nazwach jak: Jarowit, czyli Mars pogański, czczony w roku 1127 w Hawelbergu, niedaleko Łaby, i w Wielgoszczy na Pomorzu, czy w Korzenicy na Rui.
Duński kronikarz Saxo Gramatyk w dziele „Gesta Danorum” wymieniał Rujewita o siedmiu twarzach, Porewita (Borzywita?) o pięciu i Porenuta. Nazwa Świętowit jest podobna jak Jarowit, Świętopełk, jak Jaropełk itd., i należy do wszelkich nazw kończących się na –„wit”, jak Siemowit/Ziemowit, czy południowy – Ludziwit.
Saxo Gramatyk podał też, że w świątyni na Rugii stał olbrzymi posąg boga o czterech twarzach. Lewą ręką wsparty był na boku, a w prawej trzymał róg, który kapłan podczas świąt napełniał miodem w celu odprawienia wróżb.
Atrybutem Świętowita był miecz, a świętym zwierzęciem biały koń, którym posługiwano się przy wróżbach przed wyprawami wojennymi. Ruch konia lewą nogą oznaczał klęskę, prawą - zwycięstwo.
Saxo Gramatyk tak opisywał świątynię i posąg Świętowita:
W środku Arkony znajdował się plac, na którym stała drewniana świątynia o misternej budowie, wzbudzająca cześć wspaniałością nabożeństw, oraz boskością umieszczonego w niej posągu.
Do świątyni było tylko jedno wejście. Samą świątynię otaczał podwójny rząd ogrodzenia, z których zewnętrzne ze ścian, pokrywał czerwony dach. Wewnętrzne natomiast były podparte czterema słupami zamiast ścian.
W świątyni stał ogromny posąg, wielkością przewyższający postać człowieka, ze czterema głowami i tyluż karkami, z których dwie patrzyły w stronę piersi a dwie w stronę pleców. Wzrok wszystkich głów zwracał się na wszystkie strony świata. Brody były podgolone, włosy postrzyżone. W prawej dłoni trzymał róg zrobiony z kruszcu, który kapłan napełniał miodem, by ze stanu napoju wywnioskować o obfitości przyszłego roku. Lewa ręka wsparta była na boku i tworzyła łuk.
Obok znajdowała się uzda i siodło Świętowita oraz kilka innych odznak boskości. Srebrny miecz znacznej wielkości, pochwa i rękojeść były dowodem znakomitej sztuki rękodzielniczej i rzeźbiarskiej.
Świątynia Świętowita w Arkonie była pokryta płaskorzeźbami i malowidłami, posiadała też własny oddział 300 konnych. Wewnątrz znajdował się bogaty skarbiec. Dostęp do wnętrza świątyni i boskiego rumaka miał jedynie długowłosy kapłan, któremu nie wolno było nawet oddechem skalać boskiej siedziby.
Świętowit ze Zbrucza
Źródło: pl.wikipedia.org
O Świętowicie pisał też Helmold w Chronica Slavorum
Nad innymi bogami wybijał się bóg ziemi Rugian, Świętowit, skuteczny w wyroczniach. W porównaniu z nim innych bogów Rugianie uważają tylko za półbogów. Dlatego co roku składali w darze na jego cześć ofiarę z chrześcijanina, na którego wskazał los. Tam też kierowano składane ze wszystkich krajów sumy przeznaczone na ofiary. Ze szczególnym szacunkiem odnoszono się do służby i kapłanów przy bóstwie, gdyż oni nie zezwalali na bezczeszczenia świątyni czy profanację przez wrogów.
Uważany był za boga najwyższego – pana niebios, wojny, płodności i urodzaju. Większość badaczy utożsamia Świętowita arkońskiego z Perunem. Ale nie wszyscy. Inni uważali, że Świętowit ("Święty pan") było tylko eufemizmem, podobnie jak Trzygłów i odrzucali utożsamianie go z Perunem.
Helmold wyjaśnił też genezę kultu Świętowita. Według niego mnisi, którzy w IX wieku przybyli na Rugię, nawrócili Rugian i wybudowali kaplicę swojego patrona św. Wita (sancti Viti). Od tego czasu Rugianie zaczęli oddawać kult św.Witowi(Świętowitowi?).
Świątynia ta została spalona 12 czerwca 1168 roku z rozkazu duńskiego króla Waldemara I, który zagarnął jako łup wojenny skarbiec Świętowita składający się z ofiar wielu pokoleń wiernych.
To sanktuarium było ostatnią pogańską świątynią Słowian.
W roku 1848 na dnie Zbrucza we wsi Liczkowce na Podolu, obecnie Ukraina, znaleziono prawie 3 metrowy, rzeźbiony, kamienny posąg, przypominający z opisu Świętowita. Nazwano go „Światowid ze Zbrucza”. Zabytek ten jest obecnie eksponowany w Muzeum Archeologicznym w Krakowie.
Rozpowszechniona w wielu publikacjach forma Światowid pochodzi od Joachima Lelewela, który inspirował się wyglądem odkrytego w 1848 roku posągu ze Zbrucza i zapisane po łacinie imię Svantevit rozszyfrował jako Światowid, co miało oznaczać „patrzący w cztery strony świata”.
Autor: Emilia Plater
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz