Bogowie słowiańscy cz.1

Perun

Bogowie słowiańscy byli najczęściej personifikacją wszechwładnej natury i poprzez poszczególne jej cechy ujawniali swe istnienie. Panteon słowiański nie posiadał zbytnio spersonalizowanej hierarchii - w różnych regionach głównym bogiem bywali obierani różni bogowie.

Według stanu współczesnej wiedzy słowiańskich bogów i bóstwa dzielimy na dwie kategorie. Tych, którzy są potwierdzeni różnymi źródłami historycznymi i tych, którzy nie są potwierdzeni.

Bogowie i bóstwa potwierdzone w różnych źródłach (wykaz alfabetyczny):

- Chors

- Czarnobóg

- Dażbóg

- Jaryło

- Jarowit

- Marzanna

- Mokosz

- Perepłut

- Perperuna

- Perun

- Podaga

- Porenut

- Porewit

- Radogost

- Rod

- Rugewit

- Simargł (Siem i Rgieł)

- Siwa

- Strzybóg

- Swaróg

- Swarożyc

- Świętowit

- Trojan

- Trzygłów

- Weles

- Zorza

Tak zwany „panteon Długosza” i inne bóstwa o niepewnej autentyczności:

- Białobóg

- Czarnogłów

- Dzidzileyla

- Dziewanna

- Flins

- Jesza

- Krodo

- Kupała

- Lel i Polel

- Łada

- Nyja

- Pizamar

- Pogoda

- Pogwizd

- Prowe

- Żywie

Niektóre relacje o bóstwach słowiańskich, trudno zweryfikować. Pierwszą z nich jest pochodząca z II połowy XIII wieku „Knýtlinga-saga”, która stanowi uzupełnienie „Gesta Danorum” Saxo Gramatyka.

Oprócz bóstw wspomnianych przez Saxo pojawiają się dwa nowe imiona bóstw czczonych na Rugii, których interpretacja i wiarygodność nastręcza trudności. Imię pierwszego bóstwa - Tjarnaglofi - sugeruje się odczytywać jako Czarnogłów i powiązywać z opisanym przez Helmolda Czarnobogiem. O wiele więcej trudności sprawia Pizamar.

Największym źródłem zawierającym trudne do weryfikacji imiona bóstw słowiańskich jest panteon zawarty w kronice Jana Długosza. Długosz wspomina kilka bóstw, które nie pojawiają się we wcześniejszych źródłach a część z nich przedstawia jako analogie do bóstw greckich.

Obecnie większość badaczy uważa, że imię Jesza zostało wzięte z zawołania ludowego, ale w czasach współczesnych Długoszowi, już nic nieznaczącego. Niejasne jest, skąd Długosz zaczerpnął imionaDzidzileyla. W przypadku bóstw Żywie i Pogoda wskazuje się na podobieństwo do połabskich Siwy i Podagi. Często za nieautentyczną uważa się też Dziewannę.

Najwięcej rozbieżności występuje przy weryfikacji Łady(rzymski Mars?) i Nyi(rzymski Pluton?). Liczna część współczesnych badaczy przyjmuje te dwa bóstwa za autentyczne. W roku 1492 w „Kronice Saskiej” Konrada Bothego wzmiankowane są dwa imiona bóstw, które miały być czczone we wczesnym średniowieczu na Połabiu, czyliFlins i Krodo.

Najpóźniejszą chronologicznie jest wzmianka Macieja Miechowity z 1519 o Lelu i Polelu oraz Pogwizdzie, personifikacji wiatru. Spór o autentyczność Lela i Polela stała się przedmiotem licznych badań, gdyż porusza problem podobnego modelu bliźniaczych bóstw jak rzymscy Castor i Pollux.

Autor: Emilia Plater

Za: http://salve.salon24.pl/