poniedziałek, 27 stycznia 2014

Bogowie słowiańscy cz.1

Bogowie słowiańscy cz.1



Perun


Bogowie słowiańscy byli najczęściej personifikacją wszechwładnej natury i poprzez poszczególne jej cechy ujawniali swe istnienie. Panteon słowiański nie posiadał zbytnio spersonalizowanej hierarchii - w różnych regionach głównym bogiem bywali obierani różni bogowie.
Według stanu współczesnej wiedzy słowiańskich bogów i bóstwa dzielimy na dwie kategorie. Tych, którzy są potwierdzeni różnymi źródłami historycznymi i tych, którzy nie są potwierdzeni.
Bogowie i bóstwa potwierdzone w różnych źródłach (wykaz alfabetyczny):
- Chors
- Czarnobóg
- Dażbóg
- Jaryło
- Jarowit
- Marzanna
- Mokosz
- Perepłut
- Perperuna
- Perun
- Podaga
- Porenut
- Porewit
- Radogost
- Rod
- Rugewit
- Simargł (Siem i Rgieł)
- Siwa
- Strzybóg
- Swaróg
- Swarożyc
- Świętowit
- Trojan
- Trzygłów
- Weles
- Zorza
Tak zwany „panteon Długosza” i inne bóstwa o niepewnej autentyczności:
- Białobóg
- Czarnogłów
- Dzidzileyla
- Dziewanna
- Flins
- Jesza
- Krodo
- Kupała
- Lel i Polel
- Łada
- Nyja
- Pizamar
- Pogoda
- Pogwizd
- Prowe
- Żywie
Niektóre relacje o bóstwach słowiańskich, trudno zweryfikować. Pierwszą z nich jest pochodząca z II połowy XIII wieku „Knýtlinga-saga”, która stanowi uzupełnienie „Gesta Danorum” Saxo Gramatyka.
Oprócz bóstw wspomnianych przez Saxo pojawiają się dwa nowe imiona bóstw czczonych na Rugii, których interpretacja i wiarygodność nastręcza trudności. Imię pierwszego bóstwa - Tjarnaglofi - sugeruje się odczytywać jako Czarnogłów i powiązywać z opisanym przez Helmolda Czarnobogiem. O wiele więcej trudności sprawia Pizamar.
Największym źródłem zawierającym trudne do weryfikacji imiona bóstw słowiańskich jest panteon zawarty w kronice Jana Długosza. Długosz wspomina kilka bóstw, które nie pojawiają się we wcześniejszych źródłach a część z nich przedstawia jako analogie do bóstw greckich.
Obecnie większość badaczy uważa, że imię Jesza zostało wzięte z zawołania ludowego, ale w czasach współczesnych Długoszowi, już nic nieznaczącego. Niejasne jest, skąd Długosz zaczerpnął imionaDzidzileyla. W przypadku bóstw Żywie i Pogoda wskazuje się na podobieństwo do połabskich Siwy i Podagi. Często za nieautentyczną uważa się też Dziewannę.
Najwięcej rozbieżności występuje przy weryfikacji Łady(rzymski Mars?) i Nyi(rzymski Pluton?). Liczna część współczesnych badaczy przyjmuje te dwa bóstwa za autentyczne. W roku 1492 w „Kronice Saskiej” Konrada Bothego wzmiankowane są dwa imiona bóstw, które miały być czczone we wczesnym średniowieczu na Połabiu, czyliFlins i Krodo.
Najpóźniejszą chronologicznie jest wzmianka Macieja Miechowity z 1519 o Lelu i Polelu oraz Pogwizdzie, personifikacji wiatru. Spór o autentyczność Lela i Polela stała się przedmiotem licznych badań, gdyż porusza problem podobnego modelu bliźniaczych bóstw jak rzymscy Castor i Pollux.
Autor: Emilia Plater






Brak komentarzy:

Prześlij komentarz