poniedziałek, 22 grudnia 2014

Domasław – nekropolia arystokracji z wczesnej epoki żelaza

Wspaniałe zabytki sprzed ponad 2500 lat, które znaleziono kilka lat temu na wyjątkowym cmentarzysku pod Wrocławiem, będzie można przez najbliższe tygodnie podziwiać w Muzeum Archeologicznym we Wrocławiu.

Wykopaliska w Domasławie


W Domasławiu archeolodzy odkryli m.in. rozległe
cmentarzysko z około 750-450 r. p.n.e.


Badania archeologiczne, które w latach 2006-2008 prowadził w Domasławiu (gmina Kobierzyce, pow. wrocławski) Zespół Badań Ratowniczych Instytutu Archeologii i Etnologii PAN Oddział we Wrocławiu, były związane z budową obwodnicy Wrocławia. Przyniosły one znaleziska, które okazały się rewelacyjne w zakresie poznania kilku wycinków pradziejów. Najnowsza wystawa w Muzeum Archeologicznym we Wrocławiu ukazuje nam przełomowe odkrycie bogato wyposażonych grobów z wczesnej epoki żelaza (okres halsztacki 750-450 p.n.e.).

Waga odkryć w Domasławiu sprowadza się do tego, że zmuszają one badaczy do zmiany wielu aspektów obrazu kultury społeczeństw żyjących wówczas w zachodniej części ziem polskich. Znaleziska potwierdzają ich związek z ówczesnymi, głównymi nurtami cywilizacyjnymi, a w szczególności z kręgiem cywilizacji śródziemnomorskiej.

Porównanie konstrukcji i wyposażenia grobów z epoki brązu i epoki żelaza zaliczanych tradycyjnie do tej samej kultury łużyckiej pokazuje, że są to dwa różne światy. W grobach z wczesnej epoki żelaza po raz pierwszy w pradziejach w sposób tak jednoznaczny manifestuje się zróżnicowanie społeczne, a co za tym idzie, majątkowe tej ludności. Kształtuje się w tej społeczności rodzaj „arystokracji” utrzymującej bliskie kontakty z głównymi centrami kulturowymi Italii i alpejskiego kręgu kultury nazwanej halsztacką, od odkrytego i zbadanego w miejscowości Hallstatt w Austrii dużego cmentarzyska z bogato wyposażonymi grobami.

Zmienia się w dużej mierze obraz kultury materialnej, co czytelnie ilustruje wyposażenie i konstrukcja bogatych grobów, zwłaszcza blisko 300 odkrytych i zbadanych grobów komorowych o rozbudowanych konstrukcjach, głównie zrębowych, których występowanie koncentruje się w dużej mierze w jednej strefie cmentarzyska.

Wózek kultowy
Najbardziej rozpoznawalnym zabytkiem znalezionym na cmentarzysku w Domasławiu
jest ten czterokołowy gliniany wózek

Poza konstrukcją wspomniane groby wyróżnia wyposażenie. Oprócz jednej popielnicy, a niekiedy kilku, w ich wnętrzu było po kilkanaście do ponad 50 innych naczyń-przystawek. Wśród nich częste są egzemplarze luksusowej halsztackiej ceramiki grafitowanej i malowanej. Łącznie w zbadanych 1028 obiektach z tego czasu archeolodzy znaleźli ponad 9000 wyrobów ceramicznych, głównie naczyń i ponad 2200 innych przedmiotów z brązu, żelaza, kamienia, szkła, bursztynu i in. Są wśród nich brązowe naczynia importowane z alpejskiego kręgu kultury halsztackiej i Italii podobnie jak 8 mieczy i wiele innych zabytków.
W zespole ceramiki malowanej niewątpliwie najcenniejszym zabytkiem, a zarazem rewelacją w skali europejskiej archeologii wczesnej epoki żelaza, jest czterokołowy wózek pochodzący z jednego z bogato wyposażonych grobów komorowych. Kultowa symbolika motywu wozu jest szeroko rozpowszechniona m.in. w epoce brązu i wczesnej epoce żelaza. Fakt złożenia tego egzemplarza w grobie zmarłego, należącego do wyróżniającej się części społeczeństwa, jak na to wskazuje konstrukcja i nader bogate wyposażenie grobu, nadaje mu określonego znaczenia w obrzędach grzebalnych. W tej symbolice dopatrywać się można oddziaływań kręgu cywilizacji śródziemnomorskich, w tym starożytnej Grecji.

Wystawę można oglądać od 20 grudnia do 15 lutego w Muzeum Archeologicznym, Oddziale Muzeum Miejskiego Wrocławia, ul. Cieszyńskiego 9, Arsenał Miejski.

Organizatorami wystawy są Muzeum Miejskie Wrocławia oraz Zespół Badań Ratowniczych Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk Oddział we Wrocławiu. Sponsorem – Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział we Wrocławiu.


Autor: Wojciech Pastuszka





Brak komentarzy:

Prześlij komentarz