Wśród Słowian praktykowano zielarstwo. Zielarze i zielarki byli skutecznie tępieni przez duchowieństwo chcące mieć monopol nie tylko na rządzenie duszami, ale również na uzdrawianie. Później przyszły czasy chciwej medycyny, która do dziś przede wszystkim służy w głównej mierze farmaceutom i lekarzom, a nie pacjentom. Na szczęście wiedza na temat ziół i ich dobroczynnych właściwościach przetrwała w mądrości ludowej…
Arcydzięgiel litwor
Autor: Franz Eugen Köhler, Köhler's Medizinal-Pflanzen
źródło: pl.wikipedia.org/ Wikimedia Commons
Arcydzięgiel litwor (lekarski) - Archangelica officinalis (Hoffm.)
Arcydzięgiel nadbrzeżny - Archangelica litoralis (Fr.)
Rodzina - Umbelliferae
Opis
Arcydzięgiel litwor - roślina dwuletnia dorastająca do 150 cm wys.; łodyga bruzdowana, mocna, dęta; liście 2-3-krotnie pierzaste, o listkach sercowatojajowatych, brzegiem nierówno piłkowanych; pochewki liściowe rozdęte; kwiaty zebrane w baldachy, owłosione, białozielone lub żółtawozielone, drobne, 5-płatkowe; pręcików 5; słupek 1; owoc- rozłupnia rozpadająca się na dwie rozłupki. Cała roślina przyjemnie pachnie. Liście dolne są bardzo duże. Rośnie przy wodach, na glebach wilgotnych lub podmokłych, głównie na pogórzu i w górach, często uprawiany. Kwitnie od czerwca do sierpnia.
Arcydzięgiel nadbrzeżny - roślina dwuletnia podobna do poprzedniej, dorastająca jednak do 3 m wys. i o silniejszym zapachu. Rośnie na Pomorzu, nad Bałtykiem.
Surowiec
Surowcem są: korzeń, liść i owoc - Radix (FP II et III), Folium et Fructus Archangelicae (Angelicae).
Radix Angelicae (Kawon, Herbapol) - w wolnej sprzedaży w aptekach i w sklepach zielarskich (opak. 50 g). Surowce suszy się w temp. do 50°C.
Skład chemiczny
Korzeń i ziele zawierają: olejek eteryczny w ilości ok. 1%, a w nim felandren, pinen, cymol, kwasy (metylomasłowy, angelikowy i in.); ponadto kumaryny i jej pochodne (bergapten, angelicyna, umbeliferon, umbeliprenina, ostol, ostenol, ksantotoksynę, imperatorynę i in.), garbniki, flawonoidy (archangelon i in.), lakton - pentadekanolid, estry beta-sitosterolu, inne kwasy (arachidowy, palmitynowy, walerianowy, kawowy, chlorogenowy, jabłkowy), witaminy, żywice, znaczne ilości skrobi oraz pektyny.
Owoce zawierają olej tłusty, olejek lotny - ok. 1,5% i inne wyżej wymienione substancje.
Dzięgiel litwor w Dolinie Pięciu Stawów Polskich
Autor: Jerzy Opioła
źródło: pl.wikipedia.org/ Wikimedia Commons
Działanie
Wyciągi wodne, alkoholowe i olejowe z arcydzięgla wywierają wpływ żółciopędny, obniżający ciśnienie krwi, uspokajający, pobudzający trawienie i apetyt poprzez zwiększenie wydzielania soków trawiennych (żołądkowych, jelitowych i trzustkowych); ponadto wpływ moczopędny, napotny, rozkurczowy na drogi moczowe, jelita, żołądek i przewody żółciowe, wiatropędny i słaby przeciwbólowy oraz silnie rozgrzewający. Zewnętrznie zastosowane: rozgrzewające, znieczulające, poprawiające miejscowe ukrwienie.
Wskazania: zaburzenia trawienne, kolka jelitowa i bóle żołądka, wątroby, trzustki oraz pęcherzyka żółciowego; bolesne miesiączkowanie, zapalenie przydatków, upławy, brak apetytu, biegunka, zaparcia, kamica żółciowa i moczowa, stany zapalne przewodu pokarmowego i układu moczowego, skąpomocz, przeziębienie, choroby zakaźne, choroby skórne, zatrucia, zaburzenia przemiany materii, zmarznięcie, gorączka, stany zapalne układu oddechowego.
Zewnętrznie: schorzenia skórne, stany zapalne jamy ustnej i gardła, zapalenie spojówek i powiek, łzawienie, świąd oczu, stany ropne oczu, stany zapalne uszu, przetłuszczające się włosy, tłusty łupież, przetłuszczająca się skóra, stany zakażeniowe i zapalne narządów płciowych. Do wcierań przy nerwo-, mięśnio- i stawobólach, przy przeziębieniach, nieżytach układu oddechowego, chorobach zakaźnych i ogólnych i zmarznięciu.
Uwaga: Nie mylić z barszczem Sosnowskiego!!!
Jak rozróżnić tak podobne do siebie rośliny? - Różnica, zwłaszcza dla osoby nie mającej wiedzy botanicznej, jest rzeczywiście niewielka - mówi wawaLove.pl Dorota Szubierajska.- Przede wszystkim szkodliwy barszcz posiada małe, wystające włoski. Są wszędzie, najczęściej na ogonkach liści i łodydze. To na nich właśnie gromadzi się szkodliwa substancja, która wchodzi w reakcję ze słońcem i powoduje poparzenia. Obie rośliny różnią się też kwiatostanem. - Arcydzięgli są skupione w kule, barszczu jest bardziej rozłożysty - wyjaśnia nasza rozmówczyni. Arcydzięgiel rośnie samotnie. - Rzeczywiście rzadko spotykany jest w skupiskach - dodaje Szubierajska. (źródło: http://wawalove.pl/)
Barszcz Sosnowskiego. Fot. Hugo CC BY-SA 3.0
źródło: http://wawalove.pl/
Arcydzięgiel lekarski
źródło: http://wawalove.pl/
Preparaty, dawkowanie i stosowanie:
- Napar - 4 razy dz. po 100 ml lub 3 razy dz. po 150 ml przed lub po jedzeniu. Do lewatyw (niestrawność, parcie na kał,
zapalenie odbytu i jelita grubego) - 150-200 ml doodbytniczo 1 raz dz.; płukanka; do okładów i przemywań.
- Odwar - 4 razy dz. po 100 ml; do lewatyw, Płukanek, okładów.
- Tinctura Archangelicae - 1-2 razy dz. po 10 ml lub 4 razy dz. po 5 ml; do przemywań, pędzlowań; po rozcieńczeniu (1 łyżka nalewki + 100-150 ml wody) do płukanek i okładów.
- Mel Archangelicae - 4 razy dz. po 1 łyżeczce; dobrze popić.
- Alkoholmel Archangelicae - 4 razy dz. po 5 ml przy kaszlu i przeziębieniu.
- Pulvis Archangelicae - 2-3 razy dz. po pół łyżeczki herbacianej.
- Oleum Archangelicae - 1 łyżka 2 razy dz. po jedzeniu oraz do lewatyw (100-150 ml doodbytniczo), wcierań, smarowań, okładów, maseczek, kąpieli olejowych na włosy; jako przyprawa do sałatek, marynat, ryb i zup oraz sosów.
- Extractum Archangelicae na wódce - 2-3 razy dz. po pół łyżeczki; do pędzlowań i przemywań; po rozcieńczeniu (15 ml + 250 ml wody) do okładów i płukanek.
- Vinum Archangelicae - 15-20 ml 3 razy dz. przed lub po jedzeniu.
W aptekach i w sklepach zielarskich dostępny jest preparat Melisana Benediktinen Melissengeist (Pharma-Zentrale) – płyn, zawierający ekstrakt etanolowy z arcydzięgla (750 mg), imbiru, melisy, goździkowca, cytrynowca i cynamonowca – doustnie 5 ml na cukrze w zaburzeniach trawiennych. Miejscowo do wcierania przy nerwobólach i mięśniobólach.
Arnika górska
Autor: Prof. Dr. Otto Wilhelm
Thomé Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz 1885, Gera, Germany
źródło: pl.wikipedia.org/ Wikimedia Commons
Arnika górska - Arnica montana (L.); (!)
Arnika łąkowa - Arnica chamissonis (Less.); (!)
Rodzina - Compositae
Opis botaniczny
Arnika górska czyli kupalnik - roślina wieloletnia dorastająca do 60 cm wys.; łodyga ogruczolona, wzniesiona, pojedyncza; kłącze grube, ukośne, z licznymi brunatnymi korzonkami; liście dolne zebrane w różyczkę, grubawe, odwrotnie jajowate lub podłużne, całobrzegie; górne liście siedzące, obejmujące wpół łodygę, z wierzchu owłosione, spodem nagie lub prawie nagie; kwiaty - koszyczki, osadzone pojedynczo na szypułce, złocistożółte, owłosione; owoc - niełupka z puchem kielichowym.
Kwitnie od czerwca do sierpnia. Występuje bardzo rzadko w Polsce i jest pod ochroną. Rośnie w Sudetach, w Karpatach, na Pomorzu, na Śląsku, na Suwalszczyźnie, na Mazurach, w Puszczy Białowieskiej, na Podlasiu, w Bieszczadach. Nie wolno jej pozyskiwać ze stanu naturalnego. Surowiec sprowadzany z zagranicy. Można ją uprawiać na działkach do celów leczniczych i ozdobniczych.
Arnika łąkowa jest bardzo podobna do wyżej opisanej arniki i wprowadzona do uprawy dla celów farmaceutycznych.
Surowiec
Wykorzystuje się kwiat (koszyczek) Arniki - Flos (Anthodium) Arnicae, FP II,III,IV et V. Surowiec zbiera się w I fazie rozkwitu i suszy w temp. 20-35 C. Anthodium Arnicae /Elanda, Herbapol, Kawon, Herba Lux);(opak. 20, 25 lub 50 g) i nalewkę arnikową - Tinctura Arnicae /Herbapol, Phytopharm, Pampa/; (35, 50 i 100 g) można nabyć w aptekach i w sklepach zielarskich.
Pokrój Arniki
źródło: pl.wikipedia.org/ Wikimedia Commons
Skład chemiczny
Kwiat arniki zawiera: flawonoidy (astragalinę, luteolinę, 3-glukozyd kempferolu, kwercetynę, izokwercytrynę), cynarynę - 0,05%, olejek eteryczny - ok. 0,15%, a w nim tymol, triakontan, tymochydrochinon, ester izomasłowy tymolu i in.; związki trójterpenowe: arnidiol, faradiol, taraksasterol, laktony gwajanowe (arnikolidy), arnifolinę, estry helenaliny, ksantanolidy; irydoid - loliolid, cholinę - ok. 0,1%, betainę, arnifolinę, karotenoidy, kwasy tłuszczowe, kwas galusowy, kw. kawowy, kw. chlorogenowy; poliacetyleny (tridecen-pentain -ok. 0,2%, tridekadien, tetraina). W liściach występuje trójmetyloamina.
Działanie: zewnętrznie stosowana działa silnie odkażająco (przeciwgrzybiczo, bakteriobójczo i wirusobójczo oraz przeciwpierwotniakowo), ściągające, lekko drażniąco na skórę i błony śluzowe, silnie przeciwzapalnie, przeciwwywsiękowo (przeciwobrzękowo), uszczelniające na ścianki naczyń krwionośnych skórnych (powierzchniowych), przeciwkrwiakowo (przyśpieszają i ułatwiają wsysanie się krwi i wysięków), przyśpieszająco na naskórnikowanie i gojenie ran, wygładzające na blizny, lekko złuszczająco.
Doustnie działa uszczelniające i wzmacniająco na naczynia krwionośne, antyagregacyjnie i przeciwzakrzepowo (zapobiega zlepianiu krwinek), przeciwmiażdżycowo, przeciwzawałowo, pobudzająco na krążenie mózgowe i kończynowe, spazmolitycznie, hipotensyjnie (poprzez rozwarcie naczyń obniża ciśnienie krwi), napotnie, nasercowo (pobudzająco na serce), antyseptycznie, ściągające, przeciwzapalnie, pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy, w większych dawkach - porażająco, pobudzająco na wydzielanie śliny, soku żołądkowego, trzustkowego i jelitowego, żółciopędnie, przeciwgorączkowo, moczopędnie, pobudzająco na oddech oraz korę mózgową (w pewnym sensie nootropowo, czyli działanie polegające na poprawianiu wydolności ośrodkowego układu nerwowego, poprawieniu zdolności uczenia, myślenia, zapamiętywania i koncentracji uwagi; wpływ nootropowy arniki widoczny jest po regularnym i dłuższym zażywaniu). Zauważyłem też, że kuracja arnikowa znakomicie leczy trądzik młodzieńczy, różowaty, teleangiektazje i pryszcze pojawiające się w okresie miesiączkowania oraz przekwitania.
Leczenie doustne należy zawsze połączyć z leczeniem zewnętrznym - miejscowym!
Wskazania: zewnętrznie w postaci okładów, pędzlowań, przemywań, smarowań, wcierań i płukanek: rany miażdżone, stłuczenia, krwiaki (podbiegnięcia krwawe, wybroczyny krwawe), trądziki, wrzody, liszaje, liszajce, czyraki, oparzenia, opuchlizny, plamy skórne, rozpadliny, wypryski, ukąszenia owadów, łuszczyca, łojotok, odparzenia, odleżyny i in.
Doustnie: miażdżyca, zaburzenia pamięci, szum w uszach, zawroty głowy, zaciemnienia w oczach po schylaniu się, choroby alergiczne, kłucie w sercu, zapalenie żył, zatory (zakrzepy), pękanie i przepuszczalność naczyń krwionośnych, nadciśnienie, złe samopoczucie, osłabienie, obrzęki, choroby zakaźne, układu oddechowego i skórne, gorączka (+ inne zioła), zaburzenia krążenia w kończynach i mózgu, żylaki, bóle kostne i stawowe (znosi je bardzo dobrze, zwłaszcza po połączeniu z kwiatem wiązówki), nerwobóle, choroba wrzodowa, reumatyzm, częste zesłabnięcia, duszność, dychawica oskrzelowa, zaburzenia przemiany materii, zatrucia.
Przeciwwskazania: uczulenie na arnikę, zażywanie syntetycznych leków nasercowych. Ciąża!
Objawy przedawkowania: pieczenie w gardle, w przełyku i brzuchu (podrażnienie), biegunka, nudności, wymioty, krwiomocz, złe samopoczucie, wysypki skórne, zaburzenia sercowe (bicie serca, kołatanie), bóle głowy i karku, utrata przytomności, zapaść, skurcze macicy, bóle (pieczenie) nerek i dróg moczowych, a nawet śmierć!
Pierwsza pomoc w zatruciu: wywołać wymioty poprzez podanie wody z dużą ilością soli, zażyć 20-30 tabletek węgla lekarskiego (Carbo medicinalis); udać się do szpitala.
Synergizm
Arnikę warto zażywać z rutą, nagietkiem, konwalią, kokoryczką, nawłocią, nostrzykiem i kasztanowcem. Działa wówczas bardzo efektywnie.
Preparaty, dawkowanie i stosowanie:
- Napar (1 łyżeczka kwiatu mielonego + 200 ml wrzącej wody; parzyć 20 minut; przecedzić) - co 6-8 godz. po 30 ml; jako płukanka jamy ustnej i gardła przy stanach zakażeniowych i zapalnych oraz narządów płciowych; do okładów 1-2-godzinnych; do płukania włosów; do przemywań.
- Odwar - zewnętrznie: płukanki, okłady, przemywania (1 łyżeczka suszu + 250 ml wody; gotować 5 minut; odstawić na 15 minut; przecedzić; wody nie uzupełniać). Doustnie nie stosować !.
- Tinctura Arnicae homeopatyczna - 3 razy dz. po 20 kropli w 50 ml wody (max. 25 kr.),
- Tinctura Arnicae sporządzona według naszego przepisu oraz apteczna zwykła - 20 kropli 3 razy dz. na czczo (na 1 godz. przed jedzeniem i 2 godz. po jedzeniu) w 50 ml wody lub naparu ziołowego; do przemywań roztwór (1 łyżka nalewki + 1 łyżka wody przegotowanej), podobnie jak i do okładów; do pędzlowań (np. ropni) w stanie nierozcieńczonym; do płukanek - 15 ml nalewki + 150 ml wody.
- Acetum Arnicae - do okładów (1 łyżka octu arnikowego + 50 ml wody), do przemywań i okładów 5 minutowych - 1 łyżka octu + 2 łyżki wody; do pędzlowań - w stanie nierozcieńczonym; do płukanek - 1 łyżka octu + 150 ml wody.
Kwiatostan arniki
Autor: Hans Hillewaert
źródło: pl.wikipedia.org/ Wikimedia Commons
Rp. Mixtura Aricae altaceti:
Altacet - tabl. 2 szt. (rozpuścić w 100 ml gorącej wody i ostudzić),
Tinctura Arnicae - 5 ml
Wymieszać. Stosować do okładów.
Rp. Mixtura Arnicae azulani:
Tinctura Arnicae - 15 ml,
Glicerolum (gliceryna) - 10 ml
Ocet spożywczy - 10 ml
Woda przegotowana - 100 ml
Nalewka krwawnikowa lub Azulan - 5 ml
Zmieszać. Stosować do okładów.
Rp. Mixtura Arnicae hyperici:
Napar arnikowy (lub odwar) - 100 ml
Ocet dziurawcowy (Acetum Hyperici) - 50 ml
Zmieszać. Stosować do okładów.
- Oleum Arnicae - do okładów, wcierań leczniczych (stany zapalne kości, stawów, mięśni i nerwów, opuchlizny, przeziębienie, choroby zakaźne - natrzeć całe ciało i udać się do łóżka), smarowań.
- Gel Arnicae (żel arnikowa sporządza według naszej reguły)
stosować zewnętrznie na skórę.
Rp.Unguentum Arnicae I:
Tinctura Arnicae - 5 ml
Gliceryna płynna - 5 ml
Linomag - maść lub krem - 30 g (czyli całe jedno opakowanie).
Zmieszać według podanej wcześniej reguły.
Działa przeciwzapalnie, przeciwropnie, natłuszczające, odżywczo, przeciwwywsiękowo, opóźnia procesy starzenia skóry, zapobiega plamom i powstawaniu rozszerzeń naczyń krwionośnych. Dobrze pielęgnuje wargi. Leczy wcześniej wymienione schorzenia skórne.
W aptekach i w sklepach zielarskich dostępne są:
1. Maść arnikowa (Elissa, Alpine Herbs); Alpine Herbs dodała do tej maści olejek jałowcowy.
2. Żel arnikowy na skórę (Alpine Herbs), Ulganol (Gemi).
3. Liczne preparaty złożone, np. Escalar (Hasco-Lek) – maść, Arnical (Herbapol) – płyn, Arnisol (Profarm) – płyn; wszystkie one mają zastosowanie zewnętrzne w leczeniu urazów sportowych, obrzęków, wysięków, wybroczyn krwawych, sińców, czyraków i in.
Babka lancetowata
Autor: Johann Georg Sturm
źródło: pl.wikipedia.org/ Wikimedia Commons
Babka lancetowata - Plantago lanceolata (L.)
Babka szerokolistna (większa) - Plantago maior (L.)
Rodzina - Plantaginaceae
Opis
Babka lancetowata - roślina wieloletnia dorastająca do 30 cm wys.; kłącze ucięte, drobne, ukośne, pokryte korzonkami wiązkowymi; liście w różyczce, 3-7 nerwowe, całobrzegie lub ząbkowane (nieregularnie i odległe), wydłużone (równowąskolancetowate), do 30 cm dł., ostre, zwężone w długi bruzdowany ogonek; szypułka kwiatostanowa bruzdowana, silnie wydłużona, bezlistna; kwiatostan - kłos kulisty lub wydłużony, gęsty; pręcików 4 o białawych nitkach i żółtawych pylnikach; korona 4-krotna; kwiaty zielonkawe, później brunatne, misterne; owoc - torebka dwunasienna. Kwitnie od maja do czerwca. Roślina pospolita. Rośnie na łąkach, pastwiskach, ugorach, w sadach; lubi gleby niskoazotowe, żyzne, gliniaste.
Babka większa - roślina wieloletnia dorastająca do 30 cm wys.; korzenie wiązkowe, białawe wyrastające z krótkiego kłącza; liście w nibyróżyczce, całobrzegie, szerokojajowate, nagie lub słabo owłosione, z wierzchu ciemnozielone, od spodu jasne, z widocznymi wiązkami przewodzącymi; nerwacja równoległa; ogonek liściowy dosyć długi rynienkowaty; kwiatostan - kłos na długiej i bezlistnej szypułce, walcowaty, zaostrzony; korona 4-krotna; nitki pręcików białawe, później żółtawe, pylniki -fioletowe lub brunatnofioletowe; kwiaty delikatne, zielonawe, żółtawobiałe lub o innych barwach i odcieniach; owoc - torebka 8-16-nasienna. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Roślina pospolita; rośnie na łąkach, polach, pastwiskach, w sadach; lubi gleby wilgotne, żyzne, piaszczysto-gliniaste; stanowiska o niskiej roślinności.
Surowiec
Wykorzystuje się ziele, liść i korzeń - Herba, Folium et Radix Plantaginis. Z babki większej pozyskuje się także całe owoce z nasionami - Fructus Plantaginis. Surowcem farmakopealnym jest liść babki lancetowatej lub zwyczajnej Folium Plantaginis (producenci: Flos, Herba Lux, Herbapol, Kawon) – op. 25 lub 50; FP II,III,IV et V, który można nabyć w aptekach i w sklepach zielarskich.
Wysuszone korzenie są niezmiernie twarde i trudne do zmielenia; dlatego też proponuje je rozdrobnić świeże, zaraz po umyciu. Surowce suszy się w temp. 20-40°C.
Skład chemiczny
Korzenie (dokładniej mówiąc są to kłącza z korzeniami - Rhizoma cum radicibus) zawierają znaczne ilości pektyn, śluzów, adeinę, irydoidy, np. aukubinę, aminy, np. cholinę, enzymy, np. emulsynę, cukrowce, goryczki, kwasy, witaminy, białka, tłuszcze, sole mineralne i inne związki do końca nie poznane.
Ziele, liście babek zawierają irydoidowy glikozyd - aukubinę - ok. 1 %, wit.C - 20,7-42,2 mg/100 g, flawonoidy - 0,01-0,02% (np. apigeninę), alkohol 6-wodorotlenowy - sorbitol -1,5%, karoten, garbniki, alkaloidy, katalpol, wit. K, alkohol - mannitol, kwasy (cytrynowy, krzemowy, oleanolowy), pektyny, enzymy proteolityczne, sole (cynku, krzemu, molibdenu, potasu, żelaza, miedzi, magnezu, manganu, sodu, boru, glinu, wapnia, fosforu), cholinę, adeinę, wit. z grupy B, ksantofil i in.
Owoce z nasionami są zasobne w olej tłusty - ok. 20%, w śluzy - do 44%, cukrowiec - planteozę - 0,16-0,17% i w białka aleuronowe.
Babka lancetowata - pokrój
źródło: chwastowisko.wordpress.com
Działanie: przeciwzapalne, moczopędne, antyseptyczne, wykrztuśne, osłaniające, przeciwkaszlowe, przeciwwrzodowe, regulujące przemianę materii, trawienie i przyśpieszające gojenie ran oraz naskórnikowanie; tonizujące ogólnie, uodparniające, przeciwwirusowe, pobudzające apetyt i przeciwobrzękowe.
Owoce ponadto: lekko przeczyszczające.
Kłącza z korzeniami ponadto: likwidują suchy, bolący kaszel, regulują wypróżnienia, żółciopędnie, przyśpieszają gojenie się wrzodów, przeciwkamicze, odtruwające.
Wskazania: choroba wrzodowa, zapalenie żołądka, stany zapalne dwunastnicy i jelit, zaburzenia trawienia, bóle brzucha, biegunka; schorzenia skórne; zatrucia, zaburzenia przemiany materii; skąpomocz, kamica moczowa, stany zapalne nerek i dróg moczowych (+ inne zioła), krwiomocz; osłabienie, obrzęki, kaszel, zapalenie krtani, gardła, jamy ustnej; przeziębienie, choroby zakaźne typu grypy; nieżyt układu oddechowego (zapalenie płuc, oskrzeli, tchawicy); choroby alergiczne (wspomagająco).
Zewnętrznie: stany zapalne gałki ocznej, powiek i spojówek, zapalenie narządów płciowych, rany, oparzenia, przetłuszczające się włosy (ziele, liście) lub suche i zniszczone włosy (kłącze z korzeniami, owoce), czyraki, ukąszenia owadów, łojotok, łupież, pryszcze, wągry skórne, liszaje, owrzodzenia, stany zapalne uszu.
Przetwory, dawkowanie i stosowanie:
- Napar - 4 razy dz. po 200 ml lub częściej (8 razy w ciągu doby po 100 ml przy kaszlu, stanach zapalnych gardła, biegunkach); można podawać niemowlętom; ponadto do płukanek, maseczek, okładów, przemywań.
- Odwar z korzeni (4 łyżki suszu na 300 ml wody; gotować 5 minut) - co 2-3 godziny po 50 ml w kaszlu, stanach zapalnych przewodu pokarmowego, gardła, oskrzeli i płuc oraz krtani, w ostrych biegunkach; lub 4 razy dz. po 100 ml; w kuracji dłuższej - 2-3 razy dz. po 100 ml; można podawać dzieciom i niemowlętom; ponadto do przemywań i okładów w przypadku zniszczonej, spierzchniętej i suchej skóry z ogniskami zapalnymi; do leczenia oczu i warg; do lewatyw (150-200 ml płynu o temp. 37°C - doodbytniczo); do płukania narządów płciowych.
- Odwar z owoców - stosować jak odwar z korzeni.
- Kleik z owoców - dla niemowląt w zaparciach oraz dla dorosłych.
- Tinctura Plantaginis - 4 razy dz. po 5 ml w 50 ml wody lub 8 razy w ciągu doby po pół łyżeczki; do przemywań schorzałych miejsc; do pędzlowań; jako płukanka - 1 łyżka nalewki + 150 ml wody.
- Pulvis Plantaginis - 3-4 razy dz. po 1 płaskiej łyżeczce herbacianej; dobrze popić.
- Mel Plantaginis - 3-4 razy dz. po 1 łyżce.
- Alkoholmel Plantaginis - jako środek wykrztuśny - co 4 godz. po 2 łyżeczki; Jako środek wzmacniający - 2-3 razy dz. po 1 łyżce.
- Vinum Plantaginis - grzane i z miodem - 4 razy dz. po 30 ml; jako środek wzmacniający - 2 razy dz. (rano i wieczorem) -30 ml.
- Succus Plantaginis świeży - 3 razy dz. po 50 ml.
- Succus Plantaginis konserwowany - 3 razy dz. po 15 ml.
- Alkoholatura zimna i intrakt - jako środek wzmacniający -2 razy dz. po 10 ml; w chorobach - 3-4 razy dz. po 5 ml w 50 ml wody; do przemywań i pędzlowań schorzałych miejsc; jako płukanka - 15 ml płynu + 150 ml wody.
Babka lancetowata - kwiatostan
Autor: Hans Hillewaert
źródło: pl.wikipedia.org/ Wikimedia Commons
Rp. Sirupus Plantaginis:
świeży sok z ziela babki lub odwar z korzeni babki - 100 ml
miód naturalny - 100 ml
cukier - 100 ml
sok z jednej cytryny
goździki lub cynamon do smaku
Składniki zmieszać na ciepło. Przechowywać w zimnym miejscu.
Zażywać 4 razy dz. po 1 łyżce.
- Maceratio Plantaginis - 3 razy dz. po 100 ml.
Rp. Suspensiones Plantaginis:
proszek babkowy - Pulvis Plantaginis - 1 łyżka stołowa,
gliceryna - 5 łyżek,
miód - 2 łyżki,
sok owocowy (dowolny) - 3 łyżki.
Składniki wymieszać. Zażywać 2 razy dz. po 30 ml.
Rp. Maść babkowa Unguentum Plantaginis:
wyciąg alkoholowy z babki - 15 ml,
gliceryna - 15 ml Linomag - krem lub maść - 60 g (lub inne podłoże tłuszczowe w tej ilości),
Olejek zapachowy (np. pomarańczowy) - 3 krople.
Składniki wymieszać na ciepło.
Maść babkową stosować do leczenia schorzałych miejsc oraz do pielęgnowania wrażliwej skóry i warg. Leczy znakomicie zapalenie odbytu.
W aptekach i w sklepach zielarskich dostępne są: syropek babkowy Plantagen (Gemi) - płyn, Sirupus Plantaginis (Hasco-Lek)- płyn oraz sok babkowy stabilizowany alkoholem (Phytopharm) – płyn.
Stosowane są one przy kaszlu, chorobach zakaźnych i przeziębieniu. Sok z babki Succus Plantaginis warto zażywać przy osłabieniu w celu wzmocnienia organizmu i pobudzenia procesów regeneracji.
Autor: dr Henryk St. Różański
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz